Auteur: Erik van der Veer
Oprechte nieuwsgierigheid als oplossing bij conflicten
Ik ben regelmatig ongegeneerd nieuwsgierig. Dat klinkt misschien als een slechte eigenschap. Maar als de nieuwsgierigheid oprecht is, is het juist een sterke basis voor de oplossing van conflicten. En dat is handig. Want als registermediator, vrijwillig buurtbemiddelaar en in mijn werk voor Dutch Boosting Group kom ik regelmatig onenigheid tussen mensen of partijen tegen.
Ik heb daarbij de visie ontwikkeld dat een conflict in de basis waardevol is. Een verschil van inzicht tussen mensen of partijen kan er immers toe leiden dat je tot betere oplossingen komt én dat je dichter bij elkaar komt. Tegelijkertijd wordt een conflict waar je niet goed mee omgaat een probleem. Het groeit, anderen worden erbij betrokken, het gaat rondzingen… Het is dus de kunst om conflicten goed te hanteren. Maar hoe doe je dat?
Daarbij bieden de principes van mediation uitkomst. Een mediator oordeelt niet en kiest geen partij, maar bemiddelt, zorgt voor een goede communicatie tussen partijen en stelt daarbij vooral veel vragen. Vragen die duidelijk maken wat de werkelijke behoeftes zijn – niet de oppervlakkige wensen of eisen, maar wat daaronder ligt. Dat vraagt om doelgerichtheid én oprechte nieuwsgierigheid.
Stel je voor: een spoorviaduct loopt over een busplein. Onder rijden bussen, boven treinen, met een tussenruimte van zes meter. Nu wil de gemeente Amsterdam die tussenruimte benutten om er een fietsenstalling te bouwen. Prima, zegt ProRail, de beheerder van het spoorviaduct, maar die stalling mag niet aan het viaduct hangen. Tegelijkertijd geeft de commissie ruimtelijke kwaliteit aan dat er geen (extra) pijlers op de grond geplaatst mogen worden. Wat nu? De vloer van de fietsenstalling blijft niet zomaar in de lucht hangen. Hoe lossen we dat op?
Je eerste reflex zou misschien zijn om de fietsenstalling dan maar elders te plaatsen. Een andere plek, ander gebouw, ander ontwerp. Met grote gevolgen, want dan wordt het een totaal ander project. Mijn eerste reflex is: vragen stellen. Waaróm vindt ProRail dat de vloer niet aan het viaduct mag hangen? En waarom wil de commissie ruimtelijke kwaliteit geen pijlers op de grond? Door die vragen te stellen, blijkt dat voor ProRail de constructieve veiligheid en het onderhoud van het spoorviaduct belangrijk zijn. En de commissie blijkt zich zorgen te maken om de veiligheid van omwonenden: pijlers creëren extra donkere hoekjes. Beide punten blijken dan ineens tóch oplosbaar. Daardoor ontstaat er ruimte om het project voort te zetten.
Dit soort situaties komt vaak voor. De waaromvraag stellen, zoals we bij Dutch Boosting Group vanuit een Systems Engineering-aanpak al heel vaak doen, is dus heel belangrijk. Tegelijkertijd zouden we dit niet alleen vanuit SE moeten doen. Ook binnen omgevingsmanagement zijn de waaromvraag en vele mogelijke varianten daarop van grote meerwaarde. Zo komt er op een relatief laagdrempelige manier ruimte voor een oplossing. Vóórdat de emoties, negatieve energie en impact op alle betrokkenen te hoog oplopen.
In de Angelsaksische cultuur is mediation in de zakelijke sfeer al heel normaal. Ik pleit ervoor dat we mediation en de principes ervan hier ook vaker inzetten. Grote, complexe projecten draaien namelijk altijd om mensen. En ook als je, net zoals ik vaak als omgevingsmanager, níet in de rol van mediator aan tafel zit, kun je de juiste vragen stellen en laveren tussen verschillende partijen. Hun taal proberen te spreken en hen op die manier nader tot elkaar brengen. Echt luisteren naar mensen, respect tonen voor ieders bijdrage, de behoefte achter de vraag ‘lospeuteren’. Het helpt enorm om zaken eens vanuit het perspectief van een ander te bekijken. Oprecht nieuwsgierig te zijn naar de ander. Dat leidt tot meer begrip… en een veel grotere kans op een oplossing!
Erik van der Veer
Omgevingsmanager en mediator bij Dutch Boosting Group
